Familia ugariak

AGUSTINA PONTESTA GARMENDIA

Denboraren makineria arakatzen hasi eta zenbat istorio xelebrerekin topa ote gintezke? Oraingoan bada, orri xelebre bezain adierazgarria iritsi zaigu gure eskuetara. Ez dakigu zein aldizkaritakoa eta zein urtetakoa izan litekeen zehazki baina atzeko orrialdeko pilotarien jaiotze urtea ezagututa, hots, 1930eko hamarkada hasierakoak eta irudia ikusita, pentsatzekoa da 1950eko hamarkadakoa izan litekeela, gutxi gora behera, eta arestian nioen gisan Lezoko albiste edo pasadizoz osatua dago berau. Orrialde batean pilotari lezoarren aipamena dakar eta bestean, berriz, Lezoko “familia ugarien” aipamena; biak ala biak, argazkiz osatuak.

Horrela bada, aipatu orrian familia anitzen gainean dioena harrigarria bezain deigarria izaki, A.A. ezizenaren pean Malthusen teoriaren aurkari gisa agertzen dituelako argazkiko familiak eta gainontzeko lezoar familia anitzak ere, bere burua barne.

Lehenik eta behin, aipatu beharrekoa dugu Malthus nor zen eta haren teoria, hitz gutxitan, zertan zetzan: Thomas Malthus (1766-1834) britainiarra ekonomia politikoan eta demografian izan zuen eraginagatik egin zen ospetsu. 1798an, bere teoria ezaguna lau haizeetara hedatu zuen. Aipatu teoria horren arabera, populazioa edota biztanleria geometrikoki handituz zihoan heinean, hau da, progresio geometriko batez, alegia, planetaren baliabide naturalak progresio aritmetikoan haziko zirela bai baina askoz ere motelago. Horrela bada, elikagaien produkzioa urriago haziz, elikagaien gabezian izango zuen eraginak jaiotza-tasaren jaitsiera ekarriko luke luzarora, familia bakanagoak sortuz.

Beraz, Malthusek zer zioen jakin ondoren, goazen orain ikustera zer dioen A.A.k lezoar familia anitz haiei buruz:

Lezon, zoritxarrez, Malthusek ezarritako ezmoral eta naturaren aurkako teoriak jarraitzaile asko dituen arren, halaber, ez dira gutxi teoria murriztaile bezain egoista eta mespretxagarriek engainatzen uzten ez diren senar-emazte katolikoak eta seme-alaben kopuru handia sorrarazi dutenak, Jainkoaren “Hazi eta ugal zaitezte, eta bete Lurra” mandamentuari jarraikiz.

Familia horien artetik gure irakurleei honokoak aurkezteko plazera dugu:

GOIKO ARGAZKIAN: Santos Isasa Irastorza jauna eta Dominica Olascoaga Arrieta anderea, senar-emazteak beren hamaika seme-alabarekin.

BEHEKO ARGAZKIAN: Jose Leon Manterola Yarzabal jauna eta Concepcion Galarraga Ayestaran anderea, senar-emazteak hauek ere hamaika seme-alaba, nahiz eta azken orduko denbora falta dela medio, argazkian hamar besterik ez agertu.

Bistan da, Lezon guztiok ezagutzen ditugula kide ugariko familiak; sei, zazpi, zortzi, hamar, hamalau… seme-alabez osatutako familiak, baina ez dut uste guraso horiek seme-alabak Malthusen teoriari aurre egiteko izango zituztenik. Alderantziz, A.A. deritzon kronistak berak dioen gisan, erlijioa errotik bizi zutelako eta Jainkoaren hitza bete eta mandamentua konplitzeko asmotan baizik.